Kjønnsfiksert språk = møkkaspråk

Eg skal no skriva om noko som irriterar meg forferdeleg i språk. Eg ser dette i hytt og dynevêr, og eg har mange etiske og kompliserte og politiske grunnar til å ikkje lika det, men eg har og ein reint språkleg grunn, som er det eg i all hovudsak skal fokusera på. Dette er noko som har vakse seg større i det siste, sidan folk er opptekne av å vera likestillande og rettferdige. Resultatet er fylgjande: Møkkaspråk!

Kva siktar eg til?

Det som har vore vanleg gjennom hundrer av år, er at mannen er mennesket, medan kvinna er ein underkategori. Det er eg sjølvsagt ikkje einig i, og tykkjer mennesket er hovudmennesket medan forskjellege kjønnsidentitetar kan vera underkategoriar. Difor vil eg og føretrekkja å leggja meir vekt på mennesket og mindre vekt på kjønnet. Det skapar og eit meir heilt bilete av situasjonen. Det verste eg høyrer er fylgjande:

«Viss ein går på bussen, og bussjåføren er sur, så må ein heller smila til han. Eller hun! Og viss han… eller hun, då!! ikkje smiler tilbake, så må du ikkje gjeva opp!»

Problemet er at eg ikkje førestellar meg ein tydeleg situasjon medan du snakkar. Når du fyrst seier «han», får eg eit bilete av ein mannleg bussjåfør. Du har laga ein situasjon. Deretter blokkerar du biletet med å putta på ein alternativ bussjåfør som er kvinne. Plutseleg er fokuset på sjåføren som sjåfør borte, og erstatta med to parallelle dømer der det i det eine dømet er snakk om ein mann, og i det andre snakk om ei kvinne – utan at situasjonane er forskjellege! Skal du skilja kjønn frå kvarandre, så må det vera av di det er noko som gjer situasjonane forskjellege. Å skriva «han/hun», er møkkaspråk. Kvifor? Jo, av di det øydelegg filmen i hovudet mitt. Det finst og folk som skriv «h*n». Dette er hakket betre, men ser og rart ut. Personleg har eg ein regel som er naturleg for meg å fylgje:

Den personen = den
Den kvinnen = hun
Den mannen = han

Viss du absolutt vil vera så innmari likestillande, så må du nemleg ta omsyn til at det ikkje er alle som definerer seg som mann eller kvinne. Det finst og folk som kallar seg for «hin». Dette er eit pronomen. Når du snakkar om bussjåføren som «han eller hun», leggjer du vekt på at det finst to former for bussjåførar, ein kvinnleg variant, og ein mannleg variant. Desse to er svært forskjellege frå kvarandre og må snakkest om kvar for seg. I tillegg eksisterer det ikkje bussjåfører med andre kjønnsidentitetar. Skal du fyrst vera likestillande, så er du nøydd til å ha litt takhøgde. Viss ikkje er du meir ekskluderande enn inkluderande. Svaret på dette, er konstant å skriva «han, hun eller hin». Vil du forandre verda, byttar du rekkjarfylgje. «Hin, hun eller han». Eventuelt «hun, hin eller han». Han kjem som regel fyrst. Det kan ein fort snu.

Når du etter kvart har byrja å seia «han, hun eller hin», ser du kor kronglete det er. Det er nett det same som når me snakkar om kjæledyra våre. Ein kjem med eit døme, og i det dømet må ein velja kjæledyr. «Folk som ikkje matar katta si», kan ein sei. Men folk skjønar at dette gjeld hunden og marsvinet og kaninen og. Skal du skilja kjønn frå kvarandre, må du gjera det med kjæledyr og. «Folk som ikkje matar katta, hunden, marsvinet, kaninen, slangen, fisken – »

DET TEK LANG TID

Det tek sjølvsagt ikkje like lang tid å skriva «han/hun», men i teorien er det det same. Det er dårleg språk. Det øydeleggjer biletet. Det er dårleg feminisme. Det er dritt. I skulebøker er det vanleg å nytta eitt pronomen i kvart kapittel. Det vil sei at eit kapittel konstant skriv «ho» medan eit anna kapittel konstant skriv «han». Då slepp me rotet. Ei anna løysning er å konstant nytta hokjønnspronomen eller hin. I og med at det er så vanleg med han. Då er du ikkje diskriminerande, i og med at vekta går meir mot midten reint samfunnsmessig.

Like dårleg språk er det viss du snakkar om hunden din Reidar, og nyttar namnet Reidar og pronomet Den om einannan. Viss eg snakkar om katta mi, så nyttar eg ordet «den» (med mindre eg skriv, for då er ikkje «den» populært på nynorsk). Snakkar eg om Sara (katta mi), så er det «ho». Namnet Sara tek stilling til kjønn, det gjer ikkje «katta». «Sara ramla, og då brakk den beinet», er frustrerande og provoserande.

Ein bussjåfør treng ikkje ha eit kjønn. Grunnen er at det ikkje er ein bestemt bussjåfør. Difor er «den» fullstendig lov. Skriv du nynorsk, heitte det «han». Sidan bussjåfør er eit hankjønnsord. Ikkje ver redd for å verka diskriminerande. Det er mange hakk meir diskriminerande å lage to-tre parallelle filmer for kvart enkelt kjønn. Dette vitnar om at det er ein forferdeleg stor forskjell på dei.

Ei anna spanande løysning, kan vera å revolusjonera dømene. Ta ting som normalt er hankjønnsting og bytt det. La bussjåføren bestandig vera ei kvinne, og jordmora alltid vera ein mann. Då får ein eit interessant og forvirrande språk.

Det er ikkje kynisk å nytta ordet «den» viss dømet ikkje tek stilling til kjønn. Vil du ikkje verka kynisk, er det heilt greitt å nytta eit pronomen. Gjerne «hin». Hin er korkje mann eller kvinne. Det er heilt i orda. Og uansett kva du gjer, er det betre å konstant nytta «han» enn å nytta «han eller hun». Eg vil heller førestella meg ein mann enn å ha to separate bilete i hovudet på ein gong.

Reklame

E-post til Vestfold Høyre

http://www.dyrebeskyttelsen.no/pels/krev-forbud-mot-pelsdyroppdrett

Eg kom borti denne lenka der ein kunne skriva til sitt lokale fylkesparti kvifor ein vil forby pelsdyroppdrett. Eg er ein sånn som alltid skriv sånne E-postar når eg kjem over dei, og eg prøvde å formulera meg så høfleg som mogleg – utan at eg trur det var eksemplarisk av den grunn. Gjer gjerne det same, og ver gjerne meir høfleg enn det eg var, for det trur eg ein er tent med. Eg skreiv til Høgre av di eg veit at dei er svært populære i Vestfold, og samstundes elskar pelsdyroppdrett, på same måte som dei elskar alt anna som er økonomisk lønnsomt, uavhengig av kor etisk forkasteleg det er. Og så vidare.

Her er forøvrig e-posten min, til inspirasjon. Eg kom etterpå til å tenkje over at det ofte er høfleg å skriva «hilsen Daniel» under, men det gløymde eg rett og slett. Så viss du skal skriva ein E-post, avslutt gjerne med noko personleg. Kos deg:

«For meg virker det underlig at dyremishandling er lov så lenge en får betalt for å holde på med det, som jo i all hovedsak er hva pelsdyroppdrett handler om. Jeg vet at Høyre synes det er en flott næring med tanke på at det er lønnsomt (?), men jeg kan komme på mange andre ting som er lønnsomt uten at det er lovlig for den saks skyld. Tidligere trodde jeg at det som avgjorde om noe var lovlig eller ulovlig, var om det forårsaket unødig smerte. Og nei, jeg vil ikke kalle en pelshatt for nødvendig smerte.

Hvis jeg hadde gjort det samme med katten min, så håper jeg inderlig noen hadde reagert. Hva mennesker er i stand til å gjøre mot dyr og hva mennesker er i stand til å gjøre mot andre mennesker, har ofte en tett sammenkobling. Vi ser for eksempel ofte at mobbere og seriemordere startet som dyreplagere, og da kan vi jo spørre oss selv hva et samfunn som tillater tortur (som isolasjon jo er) mot dyr, kan komme til å tillatte videre. Ettersom påstanden om at mennesker er det eneste dyret på planeten med evnen til å oppfatte smerte (for å si det på en annen måte; det eneste dyret med nervetråder) er en oppfatning som nå til dags er svært enkel å motbevise, øker også motstanden mot denne torturen, og nå i november, som er den måneden der folk er kjempeengasjerte i tematikken, tror jeg faktisk Høyre hadde gjort seg tjent (!) med at alle medlemmene gikk inn i seg selv og spurte seg om hva slags samfunn en egentlig har lyst på. Hva er regelen? Tortur er greit så lenge det er lønnsomt? Eller «isolasjon er ikke tortur»? Gjelder dette mennesker og? Eller er mennesker et unntak fordi de kan stemme? Er det intelligensen som er avgjørende for hvor vidt en kan torturere noen? I så fall, gjelder dette mennesker med alvorlig nedsatt intelligens? Kan jeg gjøre dette med hunden til naboen min? Eller er det ulovlig fordi det er «tyveri»? Kan naboen gjøre det med hunden sin?

Jeg vil gjerne høre en uttalelse som tydelig trekker linjene mellom hva som er lov og hva som ikke er lov, hvor grensen går for hvem en har lov å torturere for penger. For når jeg hører et parti si ja til denne oppførselen, så skremmer det meg å tenke på hva de i fremtiden kan komme til å si ja til.»